تقدم مقدمات برهانتقدم مقدمات برهان یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای تقدم ذهنی یا خارجی مقدمات برهان بر نتایج خود است. ۱ - توضیح اصطلاحبرای آنکه برهانی مفید یقین باشد لازم است مقدمات آن شرایطی داشته باشد، از جمله اینکه مقدمات برهان بر نتایج خود تقدم داشته باشد. اقدمیت و تقدم، یا به لحاظ خارج و عالم واقع (تقدم طبعی مقدمات) و یا به حسب عقل و عالم ذهن (تقدم عقلی مقدمات) است. تقدم عقلی، یا به لحاظ زمان (تقدم زمانی مقدمات) و یا به لحاظ معرفت و تصدیق (تقدم معرفتی مقدمات) است. تقدم به حسب عقل که شامل تقدم معرفتی مقدمات و تقدم زمانی آنها می‌شود، از شروط مقدمات هر دو قسم برهان (انّی و لمّی) است، اما شرط تقدم خارجی و طبعیِ مقدمات به برهان لمّی اختصاص دارد. [۴]
ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۲۰۶.
[۵]
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۱۰۶.
[۶]
مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۳۵.
[۷]
مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۳۸.
۲ - مستندات مقالهدر تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد. • ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل. • حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید. • ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق). • خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس. ۳ - پانویس
۴ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «تقدم مقدمات برهان»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۲/۹. رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی | شرایط مقدمات برهان
|